Executieve functies

Executieve functies

Kinderen in de tienerjaren blijken vaak nog moeite te hebben met de executieve functies. Dit is een verzamelnaam voor cognitieve vaardigheden die helpen om een taak op een rationele manier uit te voeren. Deze worden aangestuurd vanuit de prefrontale cortex in de hersenen. Omdat dit gebied zich pas in de vroege volwassenheid volledig ontwikkelt, is het niet verwonderlijk dat tieners vaak moeite hebben met vaardigheden als plannen en organiseren.¹ De Amerikaanse psychologen Peg Dawson en Richard Guare onderscheiden de volgende twaalf executieve functies:²

planning	reactie-inhibitie	taakinitiatie	werkgeheugen
organisatie	emotie-regulatie	aandacht	flexibiliteit
time management	stresstolerantie	doorzettingsvermogen	metacognitie

We kunnen de executieve functies in vier groepen indelen. De eerste groep functies is betrokken bij het plannen van taken, de tweede bij het reguleren van emoties. De derde groep functies regelt het beginnen aan een taak en het volhouden daarvan. De laatste groep is betrokken bij de reflectie op het eigen denken en handelen. Wanneer deze vier groepen functies goed ontwikkeld zijn kunnen we een taak vlot en efficiënt uitvoeren.

De executieve functies kunnen goed worden geoefend in de context van het lesgeven. Als een leerling bijvoorbeeld niet goed georganiseerd is kan een specifieke opdracht, zoals het ‘s avonds klaarleggen van de schoolspullen, helpen om aan deze functie te werken. De functies die gaan over het reguleren van emoties laten zich goed oefenen bij het voorbereiden van een toets of presentatie. De functies die te maken hebben met het beginnen aan een taak en het volhouden daarvan kunnen worden verbeterd bij het maken van huiswerk. Ten slotte is de gewoonte om terug te kijken op een proefwerk een goede oefening voor de reflectieve functies.

Literatuur